ثبات بازار ارز به‌دور از هیاهو

سازوکار بازار غیررسمی ارز تهران به‌گونه‌ای است که نمی‌توان متغیرهای مختلف آن را مورد بررسی قرار داد. باتوجه به غیرقانونی بودن خرید و فروش ارز به صورت آزاد، میزان حضور دقیق طرفین عرضه و تقاضا ثبت نشده و از طرفی حجم دقیقی از معاملات روزانه این بازار نیز در دسترس نیست. عوامل ذکر شده درکنار عمق کم معاملات غیررسمی سبب می‌شود تا نوسانات این‌گونه از معاملات در بعضی مواقع از حالت طبیعی خود خارج شود. درصورتی که معامله‌گران یک خبر یا سیگنال سیاسی را حاوی ریسک‌هایی برای بازار تلقی کنند، بدون صورت گرفتن معاملات نقدی واقعی، نرخ شاخص‌های ارزی دچار نوسانات شارپی می‌شود. در بعضی موارد این نوسانات صرفا بر مبنای برداشت معامله‌گران از اخبار صورت گرفته و هیچ‌گونه پشتوانه اقتصادی ندارد که پس از گذشت زمانی کوتاه و با عدم همراهی‌ جامعه، اثرات آن از بین می‌رود.

به‌طور مثال پس از وقوع حادثه سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور پیشین و همراهان ایشان، در فضایی که معاملات نقدی بازار تهران به‌پایان رسیده‌ بود، معامله‌گران تلاش کردند تا روند افزایشی جدیدی را در بازار تهران آغاز کنند. این روند افزایشی در معاملات پشت خطی اتفاق افتاد و نرخ فردایی ارزهای شاخص بازار تا چندکانال از نرخ نقدی روز فاصله گرفت. اما با شروع معاملات ارزی در صبح روز بعد تمامی این رشد قیمت‌ها به سرعت جبران شد و بازار در بازه قیمتی پیشین به فعالیت خود ادامه داد. یا در موارد  دیگر به مجرد انتشار یک خبر منفی، برخی از فعالان ارزی با هدف کسب سود بیشتر اقدام به عرضه دارایی‌های خود در ارقام بالاتر از نرخ روز می‌کنند.

البته باید گفت که انتظارات تورمی نوعی سوگیری منطقی از جانب معامله‌گران و افراد جامعه ‌است که در بسیاری از موارد به‌درستی صورت می‌پذیرد و این مطلب تلاش نمی‌کند تا قدرت انتظارات تورمی را زیر سوال ببرد. مقصود این است که درصورت به رسمیت شناخته‌شدن معاملات آزاد ارزی و ایجاد امکان ثبت داده‌های این بازار از قدرت نرخ‌سازی برخی فعالان سودجو کاسته شده و دیگر اخباری که نه به‌طور مستقیم و نه به شکل غیر‌مستقیم اقتصاد ایران را تهدید نمی‌کند توانایی جوسازی در فضای بازار کشور را نخواهد داشت.

مشاهدات نشان می‌دهد که هم‌اکنون اخبار درگیری‌های منطقه‌ای از تاثیرپذیری سابق خود بر بازار کشور برخوردار نیست. به‌صورت منطقی هم این اخبار چندان نمی‌تواند ریسک جدیدی را به اقتصاد ایران اضافه کند. درگیری‌های موجود درکرانه باختری سال‌هاست که وجود دارد و در بازه‌های زمانی مختلف شدت آن کم و زیاد می‌شود. رویکرد ایران در این درگیری‌ها کاملا مشخص و جدی است و تبعات این رویکرد مانند تحریم‌های اقتصادی سنگین از سوی دولت‌های غربی مساله جدیدی برای بازار کشور نیست.

درنتیجه تا زمانی که ریسک گسترش درگیری‌ها و رویارویی مستقیم نیروی نظامی کشور وجود نداشته باشد اخبار آن نباید بر فضای بازار تاثیر جدیدی بگذارد. کارشناسان اقتصادی عبور بازار از اخبار درگیری‌های مذکور را اتفاق مثبتی برای فضای اقتصاد کشور می‌دانند. این افراد همچنین امیدوارند با به رسمیت شناخته شدن معاملات غیررسمی و عدم دخالت بازارساز در آن ریسک‌های سیاسی دیگر نیز وارد یک فضای معاملاتی واقعی شوند. چرا که در این صورت وجود طرف تقاضای واقعی مانع از شکل‌گیری نوسانات غیرمنطقی از جانب عده اندکی عرضه‌کننده می‌شود.

بازار در روز نخست پاییز
دیروز یکشنبه یکم مهرماه بازار ارز غیررسمی تهران به فعالیت عادی خود ادامه داد. قیمت دلار غیررسمی که در معاملات روزهای انتهایی هفته گذشته به نیمه نخست کانال 59 هزار تومانی رسیده بود در روز گذشته نیز درهمین محدوده نوسان اندکی را تجربه کرد و در پایان روز بدون تغییر نسبت به نرخ پیشین رقم 59 هزار و 300 تومان ثبت شد. اما در بازار سکه و طلا به پشتوانه نوسانات طلای جهانی تابلو‌ها سبز بود. قیمت هر قطعه سکه طلا طرح جدید با رشد 505 هزار تومانی نسبت به نرخ روزهای پایانی هفته گذشته در رقم 44 میلیون و 720 هزار تومان به‌فروش رسید.

منبع: دنیای اقتصاد