روز گذشته دلار آزاد برای ساعاتی در کانال قیمتی ۵۹ هزار تومانی به فروش رسید. به‌نظر برخی از بازیگران بازار ارز، تزریق‌های صورت گرفته توسط نهاد بازارساز از جمله عوامل اصلی افت قیمت ارز است. این در حالی است که با توجه به از بین رفتن ریسک‌های سیاسی در اخبار، حجم تقاضای ارز نیز به شکل چشمگیری کاهش یافته است. در همین راستا روز گذشته قیمت هر برگ اسکناس دلار آزاد با پشت سر قرار دادن کانال ۶۰ هزار تومانی در کانال پایین‌تر به فروش رسید. از آخرین حضور قیمت اسکناس آمریکایی در کانال ۵۹ هزار تومانی حدود ۲ ماه می‌گذرد.
قطار کاهشی قیمت دلار به ایستگاه 59 هزار تومانی رسید. اسکناس آمریکایی که تقریبا از ابتدای سال جاری بالای مرز 60 هزار تومانی معامله می‌شد در بازار روز گذشته در سطوح انتهایی کانال 59 قیمت خورد. بررسی‌های به‌عمل آمده از هسته مرکزی بازار ارز گویای آن است که از میزان متقاضیان اسکناس‌های خارجی به شکل چشمگیری کاسته شده. برخی فعالان کف بازار حمایت‌های بانک مرکزی از پول ملی را عامل این افت قیمت می‌دانند. تقویت عرضه درهم در بازار دوبی توانسته تا حد مناسبی پاسخگوی نیاز‌های ارزی بازار باشد. از سوی دیگر تحلیلگران عوامل سیاسی نظیر کاهش ریسک‌های جنگی و احتمال شکل‌گیری آتش‌بس در نوار غزه را عامل این افت قیمت می‌دانند. «دنیای اقتصاد» در این گزارش به بررسی روند قیمت دلار در سال جاری و عوامل نوسان آن پرداخته است.
ورود و خروج یک شوک سیاسی به بازار
بانک مرکزی در سال گذشته به دفعات اعلام کرد که سیاست تثبیت اقتصادی را در دستور کار خود قرار داده و به همین دلیل تلاش می‌کند تا حد امکان با حمایت‌های خود از نوسان نرخ ارز جلوگیری کند. بررسی روند قیمت دلار در سال 1402 نیز گویای آن است که نهاد بازارساز تاحدودی در مسیر خود موفق بوده است. نرخ رشد قیمت اسکناس دلار آزاد به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی بازار ارز تهران طی بازار سال گذشته تنها حدود 26 درصد بود، این در حالی است که بر اساس اعلام مراجع رسمی تورم سالانه کشور در 12 ماه 1402 حدود 40.7 درصد برآورد شد. دلار در روز 26 اسفند سال گذشته برای آخرین بار در کانال 59 هزار تومانی معامله شد و فعالیت سال جدید خود را در کانال 60 آغاز کرد. به‌طور معمول با توجه به فضای نیمه تعطیل بازار نوروز و عدم حضور فعالان کلان در معاملات، نرخ ارز در نیمه نخست فروردین ماه نوسانات افزایشی نسبی را تجربه می‌کند که در نیمه دوم فروردین و پس از بازگشت بازار به شرایط عادی خود این رشد قیمت جبران می‌شود.
اما در روز‌های میانی فروردین ماه امسال یک شوک سیاسی مانع بازگشت بازار به شرایط عادی خود شد. قیمت دلار آزاد که بازار نوروز را در کانال‌های 60 و 61 هزار تومانی سپری کرده بود با خبر حمله موشکی به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق در جریان یک روند افزایشی شدید قرار گرفت. همزمان با انتشار این خبر و افزایش ریسک‌های نظامی تقاضای جدیدی روانه بازار شد و فعالان سودجوی ارزی نیز با غنیمت شمردن شرایط اقدام به نرخ‌دهی در سطوح قیمت بالاتر کردند. این جریان تا زمان پاسخگویی ایران به این حمله ادامه داشت و در یک بازه زمانی تقریبا 2 هفته‌ای نرخ دلار آزاد در بازار نقدی به کانال 67 هزار تومانی رسید.
گفتنی است که رشد قیمت مذکور در بازار فردایی شدید‌تر بود و برخی معاملات فردایی در حوالی کانال 70 نیز بسته شد. اما پس از پاسخگویی ایران به حمله مذکور و از بین رفتن احتمال تشدید درگیری‌ها شوک سیاسی وارد شده به بازار ارز تخلیه شد. از آنجا که ریسک منفی مطرح شده بلافاصله پس از تعطیلات نوروزی ایجاد شد، بازار نتوانست به روند معمول خود در فروردین ماه ادامه دهد، اما عامل مهمی که باید آن را در نظر گرفت عمق کم بازار در دوره زمانی مذکور است. بدین معنا که در روز‌های نوسانی بازار ارز، معاملات کلانی صورت نگرفت و بیشتر معاملات خرد بود که بار رشد قیمت را به دوش می‌کشید. در نتیجه با تخلیه شوک سیاسی در بازار، نرخ با حمایت چشمگیری مواجه نشد و قیمت دلار با سرعت نسبتا زیادی مجددا به کف کانال 61 هزار تومانی بازگشت.
در روز‌های اخیر نیز مطرح شدن برخی احتمالات مثبت در رابطه با ایجاد آتش‌بس در نوار غزه و همچنین احتمال از سر‌گیری مذاکرات سیاسی با غرب، در کنار حمایت‌های بانک مرکزی در بازار سبب شده روند کاهشی دلار تشدید شود. به عقیده برخی از کارشناسان بخشی از افت قیمت صورت گرفته می‌تواند در راستای تخلیه فشار نوروزی نیز باشد.
رشد منفی دلار 1403
دیروز دوشنبه 24 اردیبهشت ماه روند نرخ دلار آزاد در معاملات غیر‌رسمی بازار ارز تهران کاهشی بود. هر برگ از این اسکناس آمریکایی که در بازار روز یکشنبه در رقم 60 هزار و 400 تومان معامله می‌شد در بازار صبح روز گذشته فعالیت خود را در مرز کانال‌های 59 و 60 آغاز کرد. در ادامه معاملات دیروز روند کاهشی شدت بیشتری به خود گرفت و در نهایت هر برگ از این شاخص ارزی با 550 تومان کاهش نسبت به نرخ روز گذشته در رقم 59 هزار و 850 تومان معامله شد. با این افت قیمت، بازدهی قیمت دلار آزاد از ابتدای سال با احتساب نرخ 60 هزار و 200 تومان به عنوان آخرین نرخ سال گذشته به منفی نیم درصد رسید.
همزمان با دلار، نرخ سکه نیز در بازار روز گذشته کاهش نیم میلیون تومانی را تجربه کرد. قیمت هر قطعه سکه طلا طرح جدید در عصر دیروز با 500 هزار تومان افت نسبت به نرخ روز پیشین در رقم 40 میلیون و 700 هزار تومان معامله شد. نیم سکه بدون تغییر باقی ماند و قیمت ربع سکه نیز حدود 100 هزار تومان کاهش یافت.